Geboren en getogen Hagenees Sjaak Bral kent onze stad op zijn duimpje. In zijn dagelijkse column in het AD schrijft hij vooral over Haagse onderwerpen. Scherp, spitsvondig en met een flinke dosis Haagse humor. Over voetbalclub ADO bijvoorbeeld: ‘Nieuwe Netflix-serie: Een slechte soap of stoere avonturenfilm?’ Of over de aanleg van een geveltuintje: ‘Mijn knieën zijn kapot, mijn rug gebroken. Maar mevrouw Bral is gelukkig’.

We treffen Sjaak op een miezerige ochtend bij het Haagse Bos. Vanaf het bruggetje ter hoogte van de Carel Reinierszkade op de Bezuidenhoutseweg lopen we het bos in. Op zoek naar het mini-oerbos. Het wordt een langere wandeling dan verwacht. Het bosje blijkt goed verstopt. De bonus is wel: verhalen over Casanova, Napoleon, een eeuwennoud paaltje en een meevliegende buizerd.

Het Haagse Groen: Wie jouw teksten leest, bespeurt een groen hart. Klopt dat?
Sjaak: “De natuur vind ik heel belangrijk. Om elke boom die verdwijnt, kan ik huilen. Gelukkig komen er nieuwe bomen voor terug. Tegelijkertijd realiseer ik me dat onderhoud nodig is. Als een zieke boom omvalt en een slachtoffer maakt, heeft de gemeente het gedaan. Dus beheer is belangrijk. Het hoort erbij. Op de stadsnatuur moeten we zuinig zijn. Het is niet vanzelfsprekend. Als je de geschiedenis kent van het Haagse Bos, dan weet je wat ik bedoel. Dus groen moet je doen.”

Ben je eigenlijk vaak in de natuur? 
“Ik fiets elke dag van mijn huis door het bos naar de stad. Het is een cadeau om mijn dag in het bos te beginnen en af te sluiten. Even die frisse boslucht opsnuiven. Het bos is mijn powernap. Zuurstof! Inspiratie! Ik geniet van al de vogelgeluiden. Bij de ingang bij VNO-NCW zit een buizerd die vijftig meter met je meevliegt als je langsfietst. Het is uitermate goed voor de geest om in de natuur te zijn. Ook op vakanties zoek ik natuurgebieden op. Lekker wandelen.”

Wat betekent groen en onze stadsnatuur voor jou? 
“Ik ben een stadse jongen en ben opgegroeid met de zee, het strand én het groen. Ik weet niet beter dan dat ik speelde in het Haagse Bos, het Oostduinpark, Arendsdorp, Meijendel, Clingendael, in de duinen, op het strand. Er is geen stad in Nederland die zovéél groen heeft en ook nog eens aan zee ligt. Bijzonder en uniek. Dat maakt onze stad leefbaar en zo aantrekkelijk om te wonen.”

Wat heb jij met het Haagse Bos?
“Het Haagse Bos is rijk aan historie en ligt bij mij om de hoek. Ik loop er zo heen. Het bos verveelt nooit. De stilte interesseert me niet zo, het gaat mij om de andere omgeving. Ik ben een groot deel van de dag in mijn hoofd bezig. Een column is driekwart denkwerk en een kwart schrijven. Op het moment dat ik mijn column uittyp, heb ik ‘m in gedachten al bedacht en geschreven. Als ik dan even heel ergens anders ben – in het bos, in de sportschool of yogales – word ik afgeleid. Even geen prikkels. Dat is prettig.”

We wandelen richting de Laan van Nieuw Oost-Indië en steken over. De weg loopt dwars door het bos.

Wat is het oerbos eigenlijk?
“Het is een piepklein stukje bos dat de Tweede Wereldoorlog heeft doorstaan. Ik heb het dankzij boswachter Jenny van Leeuwen, de vorige boswachter, leren kennen. Ik wandelde vaak met haar. Het Haagse Bos bleef na de oorlog zwaar gehavend achter. Tachtig procent van de bomen is in de oorlog gekapt. Bewoners kapten bomen om als stookhout te gebruiken en de Duitse bezetter kapte een deel voor de plaatsing van V2-raketten en de bouw van bunkers. En die paar hele oude bomen, die samen het mini-oerbos vormen, bleven bewaard.”

Plots stopt Sjaak bij een niet al te hoge heuvel. 

Waarom stoppen we hier?
“Dit is de Bloedheuvel. Een kleine heuvel met een bloederige geschiedenis. Vroeger werden hier executies uitgevoerd en duellen met zwaarden of pistolen uitgevochten. Om de hand van een dame bijvoorbeeld. Het lot werd op deze heuvel beslecht als een soort volksvermaak voor het publiek. Ook de enige echte Casanova heeft er rond 1758 een duel uitgevochten. Casanova, een loverboy-avant-la-lettre, kwam naar Den Haag als afgezant van de Franse regering. Maar hij had hier naar verluidt ook een liefje.”

We wandelen richting de Benoordenhoutseweg en het Malieveld.

Kun je het mini-oerbos vinden?
“Nee, ik dacht dat het aan deze kant was van het bos. Blijkbaar vergis ik me. Dit deel doet me trouwens wel denken aan mijn familiegeschiedenis, uitgeplozen door het TV-programma Verre Verwanten dat mijn stamboom natrok. Ik blijk van mijn moederskant een afstammeling van een soldaat uit het leger van Napoleon in de vroege 18de eeuw. De soldaat ligt begraven op Oud Eik en Duinen. Het garnizoen van Napoleon bivakkeerde in het bos. Van hem is bekend dat hij flink wat bomen kapte.”

We treffen een medewerker van Staatsbosbeheer en vragen hem de weg naar het mini-oerbos. Hij stuurt ons terug richting de ingang waar we onze wandeling begonnen. We steken de Laan van Nieuw Oost Indië weer over en lopen richting de grote vijver. “Hier is het!”, roept Sjaak ineens. “Ik herken het.”

Is het echt zo of is het na anderhalf uur wandelen wishfull thinking?
“Ik geloof dat het hier moet zijn. Ik meen het te herkennen aan het kleine beekje, de omgevallen boom… Je kunt hier ook ijsvogels zien. Maar weet je, schrijf op dat ik niet wil dat andere mensen deze magische plek ontdekken! Want, eerlijk, het hele Haagse Bos is magisch.”

Boswachter Mark: 'Oerlandschap van Nederland'
Volgens boswachter Mark Kras van het Haagse Bos is dit stukje oerbos heel bijzonder. “Niet alleen hebben de Duitsers het ongemoeid gelaten, je ziet er ook het oerlandschap van Nederland in terug. Nederland is eigenlijk net een bord stevige soep: de zandranden liggen hoger en daarbinnen is het een moeras. En dat zie je mooi terug in dit kleine stukje. Je ziet duidelijk de overgang van de drogere strandwal naar zompige veen, het natte Nederland. Bomen hebben het lastig en vallen om doordat het te nat is. Na de Romeinen zijn we het moerasbos in Nederland gaan droogleggen en naar ons hand gaan zetten."

 
Over het Haagse Bos
Het Haagse Bos ligt tegen het centrum aan en is toch een oase van rust voor wie het drukke stadsleven even wil ontvluchten. Het bos is verbonden aan de rijke geschiedenis van onze stad. Het gebied is ongeveer 100 hectare groot en loopt vanaf het Malieveld tot aan de gemeente Wassenaar. De naastgelegen Koekamp is de groene entree van de stad naar de rest van het mooie groen. Vanuit station Den Haag CS of de binnenstad kun je via de Koekamp het Haagse Bos in wandelen en fietsen en vandaaruit de rest van het Nationaal Park Hollandse Duinen verkennen. Kijk hier eens voor wandelroutes of fietsroutes.

Wandelen in het Haagse Bos
Je kunt geweldig wandelen in het Haagse Bos. Kijk hier eens voor een wandeling van 4 km. Ben je benieuwd waar we met Sjaak liepen? Kijk dan op de bijgevoegde kaart voor de locaties. Daar staan alle punten op die in het verhaal aan bod komen. Zin om met de kinderen naar het bos te gaan? Er zijn twee speeltuinen: Speelbos Huttenbos naast de grote vijver of het Speelbos Robin Hood touw- en hangbruggen, een kabelbaan en een klimwand. Maar zeg nou eerlijk: het hele bos is een feest.

Tekst: Merijn van Grieken
Beeld: Valerie Kuypers