Martin's blog: Over oranje macho dames en Victoriaanse postbodes

20-12-2018

Elke morgen als ik rond tien voor zes naar de trein wandel hoor ik hem, onze rood-oranje stadstroubadour, de roodborst. Vanuit het struikgewas langs het fietspad hoor ik zijn heldere, klaterende zang. Of is het een haar? En wat doet dat beest op al die kerstkaarten?

Macho dames

Om maar met de eerste vraag te beginnen, het zou best een haar kunnen zijn. Net als mannetjes roodborsten kunnen ook de vrouwtjes goed zingen. Ze doen dit meestal in de herfst, maar wie zegt dat ik dit vrolijke ochtendlied niet te danken heb aan een roodborstige, schone Scandinavische die in een Hollands bosje haar winter doorbrengt? De temperamentvolle vrouwtjes doen sowieso helemaal niets onder voor de mannetjes. Ze zien er hetzelfde uit en zijn net zo vechtlustig als de heren. Dus kom je als nietsvermoedende mannetjes roodborst per abuis het territorium van je buurvrouw binnen dan timmert Nouchka Fontijn je zo de grens over.

Roodborstje tikt tegen…

Hun rood-oranje borst gebruiken de vogels om elkaar te imponeren. De rood-oranje borst van de ene roodborst werkt dan ook als een rode lap op de vechtlust van een ander roodborstje. Het is dan ook niet voor niets dat jonge roodborsten een bruin gekleurde borst hebben. Zo wekken de jongen geen agressie op bij de ouderdieren. Lastig wordt het voor de dieren wanneer ze zichzelf in de spiegeling van een ruit zien. Ze denken een rivaal te zien en om deze te verjagen kan de gouwe ouwe “Roodborstje tikt tegen ‘t raam” best lang op de repeat stand staan. Heb je last van zo’n onvermoeibare raamtikker of –tikster, zorg dan dat je de spiegeling van je raam onderbreekt door er bijvoorbeeld iets op te plakken.

Vroege vogels...

Van oorsprong is de roodborst een loofbosvogel die al heel lang ook overal in de stad te vinden is, zolang er maar voldoende struiken aanwezig zijn.Toch heeft dat leven in de stad voor de roodborst ook zo zijn keerzijde. Van nature beginnen ze in de ochtend vaak al te zingen als het nog donker is.  Door de vele verlichting in de stad raken ze hierdoor in de war en beginnen ze in de stad nog vroeger te zingen dan dat ze in het buitengebied doen. Ook zingen ze in de stad minder uitbundig. Het zou best eens kunnen zijn dat ze ondervinden dat ze toch niet boven het verkeer uit kunnen komen en daarom minder hard hun best doen. Ook is de aanwezigheid van verkeersgeluiden nog een extra reden om in de stad vroeger in de ochtend te gaan zingen.Er is dan minder verkeer, dus vroege vogels zijn beter hoorbaar. 

Victoriaanse postbodes

Ik weet niet of je nog kerstkaarten verstuurt of hebt gekregen, maar grote kans dat op een van die kaarten een roodborst te zien is. De oorsprong van deze traditie ligt in Victoriaans Engeland van zo’n 150 jaar geleden. Destijds hadden de postbodes een roodgevormd uniform aan en kregen ze de bijnaam “Roodborst”. Van lieverlee ontstonden er kerstkaarten met roodborstjes die de post bezorgden en sindsdien is de roodborst niet meer van onze kerstkaart weg te denken.

Dus…

Ga je in de kerstvakantie een wandeling maken en hoor je deze rood-oranje stadstroubadour zijn of haar chanson ten gehore brengen? Denk dan eens aan de lange reis die het diertje achter de rug heeft om hier te overwinteren. En aan de in rood geklede postbodes die 150 jaar geleden liefdesbrieven aan mooie, in lange gewaden geklede dames overhandigden.

Fijne feestdagen!

Blog van de stadsecoloog
Martin is stadsecoloog bij gemeente Den Haag. Via deze blog vertelt Martin maandelijks wat er speelt in de Haagse stadsnatuur. Ontdek de wondere wereld van het Haagse groen! Wil je meer blogs van Martin lezen? Kijk dan eens in onze rubriek Op pad met Martin

 

Cookie-instellingen