Een reiger staart over de sloot bij de poort en kikkers springen van het wandelpad naar het mos. Een libelle danst over het water, terwijl het ochtendlicht tussen de steeds roder wordende esdoornbladeren doorschijnt. De oranjeroze kleuren vormen een contrast met de groenblijvende coniferen. De verschillende soorten mos laten een breed palet aan groentinten zien.

Oase van rust
De Japanse Tuin is - nu nog - een oase van rust. Een paar weken voor de opening is er nog veel werk te doen om de tuin van zaterdag 14 oktober tot en met zondag 29 oktober spic en span in orde te maken voor bezoekers. Met een oppervlakte van 6.800 vierkante meter is het de grootste Japanse Tuin van ons land. “Het is veel werk in korte tijd. We zijn daarom blij met de vrijwilligers die ons hierbij helpen”, zegt Maarten, groenbeheerder van gemeente Den Haag.

De tuin is tussen 1903 en 1913 aangelegd door barones Daisy van Brienen, eigenaresse van Landgoed Clingendael. In haar privétuin mochten alleen genodigden komen. Pas sinds de jaren ’60 zijn bezoekers welkom. De kwetsbare tuin wordt dan met precisie ‘aangeharkt’. “In het najaar is dat altijd nét even iets meer werk dan in het voorjaar”, lacht Maarten, wandelend door de tuin.

Monnikenklus
Blaadjes verwijderen, eikels rapen, onkruid wieden, wandelpaden begaanbaar maken, kroos uit het water halen voor een gezond waterleven, bamboehekken repareren of voorzien van Japanse knopen, het rode bruggetje verven. Het is een greep uit de lijst. “Werken in de Japanse Tuin is een liefdevolle monnikenklus”, verklapt Maarten.

Zo zijn de ruim meer dan veertig soorten mos heilig en mogen niet beschadigen. “Omdat de bladeren het mos kunnen verstikken, halen we ze weg met een bladblazer of, heel voorzichtig, met een bladhark. Ook de grasjes tussen het mos verwijderen we - dat is priegelwerk! - en rapen we eikels om te voorkomen dat ze wortelen en boompjes worden.”

Gekke groei
Veel aandacht gaat uit naar de groei van bomen. Als je goed oplet, zie je tussen het groen soms bamboesteunen of touwtjes. “Dat doen we om oude takken te ondersteunen of om ze in een bepaalde vorm te laten groeien. Zo ontstaan terrassen in de esdoorn en groeit de blauwe regen horizontaal over het water, terwijl die van nature het liefst ergens tegenaan groeit.”

In de Japanse Tuin mag de ‘natuur de natuur zijn’. “Bomen mogen gek groeien en takken mogen rare vormen aannemen, maar sommige dingen zijn heilig, zoals de Japanse manier van snoeien en maatvoeringen. Verder kronkelen de paadjes altijd zodat je om elke hoek wordt verrast. Het kaarsrechte eikenlaantje in deze tuin is daarop een uitzonderingen past eigenlijk meer bij een landgoed dan een Japanse tuin.”

Andere wereld
Esdoorns, rododendrons, kersenbomen en azalea’s zijn onmisbaar. “Traditioneel zijn ook de poort, het tempeltje en de lantaarns. De tuin is ingericht met ornamenten die barones Daisy meenam van haar reizen in Japan. Daar zijn ook nog ornamenten van latere tijden aan toegevoegd. De tuin als geheel maakt dat je je in een andere wereld waant. Een tuin die we elk jaar weer zo mooi mogelijk proberen te maken.”