Een beroemde vogel
De putter, wie kent hem niet? Een vrolijk bruin-wit gekleurd vogeltje met zwart-gele vleugels en een rood masker. Afgebeeld op het beroemde schilderij ‘Het puttertje’ van Carel Fabritius uit 1654, te bewonderen in het Mauritshuis.
Putters zijn al eeuwen lang geliefde volièrevogels en in Europa zijn in de negentiende en twintigste eeuw jaarlijks duizenden putters weggevangen voor de vogelhandel. Een van de eerste campagnes van de Engelse vogelbescherming was het stoppen van de handel in putters.
Vervelende naam
Eigenlijk is putter of puttertje een vervelende naam. Het vogeltje kreeg deze bijnaam omdat je ze in gevangenschap kon leren om met een piepklein emmertje water uit een waterbakje te putten. Zijn andere naam distelvink doet hem veel meer eer aan. In de nazomer zijn vaak grote zwermen te vinden op uitgebloeide distels waar ze, beschermd door hun rode masker van dicht op elkaar geplante veertjes, zich te goed doen aan de distelzaden.
Succesverhaal
Het verhaal van de putter in Nederland is een succesverhaal. Sinds het begin van de twintigste eeuw neemt de verspreiding in ons land gestaag toe. Vanuit het westen is heel Nederland gekoloniseerd. Voor de putter zijn vooral de zaden van distels, paardenbloemen, melkdistels en teunisbloemen van groot belang. Broeden doet de putter meestal in een open bos of in een vrijstaand groepje bomen.
Rode masker
Het nest wordt meestal gemaakt van mossen, korstmossen en spinrag. Het puttervrouwtje maakte de binnenzijde van het nest vrij diep, zodat de eieren er bij stevige wind niet kunnen uitrollen. Een echt verschil tussen een mannetjes- en een vrouwtjesputter is er eigenlijk niet. Het rode masker van het mannetje loopt wat verder door en de haartjes rond de snavel zijn bij het mannetje wat donkerder. De grootse kans op het zien van putters is aan het einde van de zomer wanneer groepen zich te goed doen aan de zaden van distels en teunisbloemen.
Symboliek
Het afbeelden van putters op kerstkaarten is eigenlijk een voortzetting van een lange traditie van christelijke symboliek. Het rode masker symboliseert de bloedige marteldood van Christus en de putter werd dan ook geregeld op schilderijen van Madonna met kind afgebeeld.
Welke associatie we anno 2022 ook hebben met deze kerstvink, het blijft een van de vrolijkste en kleurrijkste vogeltjes die elk jaar weer de sombere wintermaanden opfleuren. Fijne feestdagen!
Martin is stadsecoloog van gemeente Den Haag. Voor het Haagse Groen neemt hij je elke maand mee op pad, de stadsnatuur in. Meer blogs lezen van Martin? Dat kan op de pagina Op pad met Martin.
Lees ook:
Martin's blog: McFlurry egel
Martin's blog: Brengers van vrede
Martin's blog: Levende tuinen
Nieuwsbrief
Niets meer missen van onze verhalen over het Haagse Groen en de stadsnatuur? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Aanmelden