Op pad met Martin...Stadsecoloog Martin blogt maandelijks over de Haagse stadsnatuur.

Martin's blog: Daar gaat ze….

29-11-2019

Meestal zie je niet meer dan een schim. Een flits van fonkelend blauw over het water.  Een heldere, scherpe “tjie-tjuu” en dat is het dan. De ijsvogel. Een on-Nederlands gekleurde vogel die ook in Den Haag regelmatig te zien is.

De ijsvogel houdt niet van ijs

De ijsvogel dankt zijn naam aan het gegeven dat mensen hem juist zien in de winter, als er ijs ligt. Dit komt omdat de ijsvogel geen trekvogel is. In strenge winters zoekt hij meer de nabijheid van mensen op, omdat vaak in de nabijheid van mensen nog open water te vinden is, waar hij kan vissen. In winters met veel ijs sterft een heel groot deel van de Nederlandse ijsvogelpopulatie. Omdat we nauwelijks meer strenge winters hebben, is het dan ook niet verwonderlijk dat het in Nederland nu heel goed gaat met de ijsvogel.

Mijn eerste kennismaking met de ijsvogel in Den Haag

Toen ik drie jaar geleden als stadsecoloog in dienst kwam, nam - de nu helaas overleden - boswachter Jenny me mee op safari door het Haagse bos. Op een gegeven moment vertelde ze me dat ze op een bepaalde plek vaak een ijsvogel zag. Samen doken we de bosjes in en vonden we een omgevallen boom met  een plasje water. En inderdaad zagen we het blauwe, fonkelende juweeltje in de verte weg schieten. Vol enthousiasme als een stel kwajongens die net een groot avontuur hadden beleefd,  stapten we weer in de auto. Sindsdien speur ik bij de Koekamp altijd het water af, op zoek naar de ijsvogel en denk terug aan het enthousiasme waarmee Jenny me door het Haagse bos loodste.

Een koninklijke meestervisser

De ijsvogel is een meestervisser. Geen wonder dat hij in het Engels dan ook Kingsfisher heet. Vanaf een tak boven het water speurt hij het water af. Zodra er een visje wordt gesignaleerd duikt hij er op af en brengt hij het boven water. De ijsvogel slaat vervolgens het visje met een paar ferme tikken tegen een tak en laat het met de kop naar voren in zijn keel glijden. De mannetjes en vrouwtjes van een ijsvogel lijken sterk op elkaar, maar zijn toch eenvoudig uit elkaar te houden. Het mannetje heeft een zwarte boven- en ondersnavel,  het vrouwtje heeft een zwarte boven- en een oranje ondersnavel. 

Broeden in een hol

Van nature broeden ijsvogel in een zelf gegraven hol in een steile oever van rivier of beek. Dit heeft er ongetwijfeld mee te maken dat beken en rivieren niet dichtvriezen. Tegenwoordig zien we dat ijsvogels ook een hol maken in steile slootkanten of in de kluit van een omgevallen boom. Het is dan ook niet voor niets dat de bekende ijsvogelplek van boswachter Jenny vlak bij een omgevallen boom was. In Mariahoeve heeft de gemeente speciaal op verzoek van bewoners een omgevallen boomkluit laten liggen in de hoop dat de ijsvogels daar gaan broeden.

IJsvogels in de poëzie

IJsvogels verwonderen veel mensen, ook dichters. Graag geef ik jullie het gedicht van Arie van den Berg mee die het wezen van de ijsvogel zo treffend heeft verwoord:

Dolk op wieken in een jasje van kobalt,
buik oranje…maar de oogwenk ziet
even maar een blauwe vlam

Voor hogere jagers zo blauw als het water;
voor wie daaronder huist (de voorn, de bliek)
het grauw oranje van dor blad

Totdat de twijg kort neerbuigt, terugveert,
vleugels vinnen blijken en de dolk
zich om de schubben schaart, waarvan

de tak straks glinstert, na de slacht wanneer
het wapen drooggepoetst, de slokop zit en
schokkend kleur geeft aan de winter

Ga op zoek naar de ijsvogel in Den Haag

Ga de komende tijd eens zelf op zoek naar de ijsvogel. De meeste kans om een ijsvogel te spotten heb je in de voorhaven in Scheveningen haven, langs de Haagse beek, de Conradkade, de Waterpartij, de Koekamp of langs de Schenk. Maar zoals met elk juweel, duiken ze soms op, op onverwachte plekken. Voor de ijsvogel is het altijd bij water en meestal in een flits: Daar gaat ze.

Blog van de stadsecoloog
Martin is stadsecoloog bij gemeente Den Haag. Via deze blog vertelt Martin maandelijks wat er speelt in de Haagse stadsnatuur. Ontdek de wondere wereld van het Haagse groen! Wil je meer blogs van Martin lezen? Kijk dan eens in onze rubriek Op pad met Martin

 

 

Nieuwsbrief

Via de nieuwsbrief blijf je op de hoogte van al het nieuws rondom het Haagse Groen.

Aanmelden

 

 
Cookie-instellingen