Hoe kunnen ze overleven in onze stad? En richten ze echt schade aan?  

Hey Joe!

Het oorspronkelijke leefgebied van de halsbandparkiet ligt in India en in Afrika aan de noordzijde van de evenaar. Voor veel vogelhouders zijn het geliefde volièrevogels. Op verschillende plaatsen in de wereld zijn ze echter ontsnapt of vrijwillig losgelaten. Het verhaal gaat dat Jimi Hendrix eind jaren ‘60 een paartje losliet in Londen en zo de bron was van de daar aanwezige, huidige kolonie. Zeker is dat in 1974 in het Brusselse Meli Park 50 halsbandparkieten werden losgelaten, een aantal dat nu al is uitgegroeid tot ruim 30.000. Buiten hun oorspronkelijk leefgebied doen ze het erg goed. Ze zijn intussen waargenomen in 35 verschillende landen verspreid over bijna alle continenten. Het Europese aantal halsbandparkieten werd in 2016 geschat op 85.000.

Gentleman hooligan ecosystem engineers

Nieuwe wereldburgers zijn het dus, maar niet overal geliefd. Het zijn enerzijds fraaie, statige voorname vogels. Zodra ze eenmaal aan het bakkeleien gaan, schreeuwen ze er echter maar wat op los en blijft er weinig over van het beeld van de voorname vogel. En omdat ze van knagen houden, is er in het voorjaar geen jonge tak of knop voor ze veilig. Ook knagen ze zelf holtes in bomen, waarbij ze soms een deel van de boom slopen. Deze vliegende “Granny smiths” zijn dan ook niet heel geliefd bij onze groenbeheerders. Als ecoloog kijk ik er met andere ogen naar. Naar mijn idee zijn het echte ecosysteem engineers. Dit betekent dat ze hun omgeving naar hun hand zetten en zo zorgen voor wat extra dynamiek. Net als de bevers dat in de uiterwaarden doen en, in mindere mate, de grote grazers en konijnen in de duinen. Dynamiek die we vanuit ecologisch oogpunt best kunnen gebruiken in onze aangeharkte stad met vertroetelde bomen. 

Echt schadelijk?

De vraag is hoe schadelijk ze nu echt zijn voor onze inheemse natuur? We weten het niet. Echte effecten op andere holenbroeders zoals spechten en boomklevers is nooit aangetoond. Wanneer halsbandparkieten samenleven met spechten en boomklevers zien we dat de laatste soorten vaak dieper het bos ingaan en de halsbandparkieten meer aan de rand blijven. Net zoals ze dat in hun oorspronkelijke leefgebied doen. Een serieus gevaar voor boombewonende vleermuizen zijn ze mogelijk wel. Met kun kromme snavels kunnen ze vleermuizen eenvoudig verwonden, doden en/of uit hun holtes verdrijven. Omdat vleermuizen erg hoge eisen aan hun holtes stellen en ze zelf geen holtes kunnen maken, is een alternatieve holte vaak niet eenvoudig voor handen. Zelf durf ik wel te stellen dat het effect van mensen op boombewonende vleermuizen, door het steeds meer verlichten van onze omgeving en alle beheeractiviteiten in bossen, groter is dan dat van de halsbandparkiet.

Hoe nu verder met deze vliegende appels?

Halsbandparkieten kunnen overleven in onze steden dankzij het overvloedige aanbod van voedsel en de vele bomen in de stad. Ook heeft het warmere stadsklimaat in het verleden zeker een handje geholpen om de winters door te komen. Met de komst van de slechtvalk hebben ze ook een echte, natuurlijke vijand gekregen en wordt hun uitbreiding wellicht wat afgeremd. Feit is dat ze intussen zijn ingeburgerd en horen ze er naar mijn idee gewoon bij. Ze geven extra kleur aan onze steden.

Credits: Het boek “Darwin in de Stad” van Menno Schildhuizen attendeerde me op het verhaal van Jimmy Hendrix. Van de Amsterdamse stadsecoloog Martin Melchers heb ik de term vliegende appels geleend . Ook heb  dankbaar gebruik gemaakt van Wikipedia.

Blog van de stadsecoloog
Martin is stadsecoloog bij gemeente Den Haag. Via deze blog vertelt Martin maandelijks wat er speelt in de Haagse stadsnatuur. Ontdek de wondere wereld van het Haagse groen! Wil je meer blogs van Martin lezen? Kijk dan eens in onze rubriek Op pad met Martin