Op pad met Martin...Stadsecoloog Martin blogt maandelijks over de Haagse stadsnatuur.

Martin's blog: Hyacinthoides non-scripta!

26-04-2018

Eind april komt een van de mooiste Haagse bolgewassen in bloei: de wilde hyacint. Te vinden in het Hyacintenbos in landgoed Ockenburgh en vele andere groengebieden. Hoe komt deze 'blue bell’ aan zijn naam? En wat heeft koning Willem III met zijn verschijning in Nederland te maken?

Een knappe jongen, twee verliefde goden en een andere naam
De wilde hyacint kreeg van de geleerde Linnaeus oorspronkelijk de wetenschappelijke naam Hyacintus non-scripta. Dit betekent 'Hyacint zonder tekens’. 'Zonder tekens’ omdat de gekleurde blaadjes waaruit de bloemen bestaan, geen merktekentjes hebben zoals de andere hyacinten. En die merktekentjes brengt ons bij de naamgever van de hyacint: de knappe Spartaanse jonge prins Hyakinthos. Zowel de zonnegod Apollo als de westenwindgod Zephyros waren destijds verliefd op deze jonge stoere bink. En als twee goden verliefd zijn op dezelfde jongen loopt dat natuurlijk niet goed af. Op een dag waren Hyakinthos en Apollo gezellig een potje aan het discuswerpen. Om een beetje indruk te maken gooide Apollo zijn discus zo ver mogelijk weg. Hyakinthos op zijn beurt wilde zich niet laten kennen en holde er zo hard mogelijk achteraan. De jaloerse Zephyros zag zijn kans schoon en blies de discus uit koers waarna deze Hyakinthos dodelijk raakte. Apollo was ontroostbaar en schiep uit het bloed van zijn geliefde Hyakinthos de hyacint. De tranen van Apollo drupten op de plant en maakte merktekentjes op de hyacintenbloemen. Latere geleerden kwamen tot de conclusie dat naast het ontbreken van merktekentjes op de hyacintenbloemen er ook nog andere redenen waren waarom de wilde hyacint geen 'echte’ hyacint is. De naam Hyacintus non-scripta werd toen Hyacinthoides non-scripta.

Erfenis van de The Glorious Revolution?
De wilde hyacint komt in Nederland met name voor in bossen langs de binnenduinrand. Het is dan ook niet gek dat we in Den Haag van die fraaie groeiplaatsen hebben. Van oorsprong komt de wilde hyacint waarschijnlijk niet voor in Nederland. Pas vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw wordt de wilde hyacint in geschriften gemeld als 'wilde plant uit de bossen van Den Haag'. Daarvoor wordt hij af en toe alleen genoemd  als cultuurgewas. Omdat de wilde hyacint in Engeland heel geliefd is en daar hele bossen in een blauwe gloed kan zetten, wordt vermoed dat de soort rond 1700 (toen Stadhouder Willen III ook koning van Engeland was) vanuit Engeland naar Nederland is geëxporteerd. Zo zijn de planten rond Den Haag een stille getuige van een tumultueuze periode.

Eigenschappen en bedreigingen
De wilde hyacint wordt bestoven door hommels en zweefvliegen. Hij vermeerdert zich door middel van jonge bolletjes en door zaad. Het zaad kiemt in de herfst nadat de zaden na een warmere periode afkoelen. Het zaad blijft maar hooguit een jaar kiemkrachtig, wat echte verspreiding vertraagt. Naast de wilde hyacint komt ook nog de verwilderde Spaanse hyacint voor. Waar de beide soorten voorkomen, bastaarderen ze en vormen ze mengpopulaties. De kans is dan ook groot dat de zuivere wilde hyacint op den duur gaat verdwijnen.

Naar buiten!
Ga deze meivakantie een wandeling maken in het Haagse bos, park Sorghvliet of bij landgoed Ockenburg. Doe je ogen dicht en hoor de bluebells luiden. Denk aan twee gespierde, met olijfolie ingewreven discuswerpende mannen in het oude Griekenland. Of aan een aantal koninklijke hoveniers die in Engeland een aantal planten uitgraven en in de Haagse bossen planten. Maar vooral: geniet van deze mooie blauwe belletjes.

Blog van de stadsecoloog
Martin is stadsecoloog bij gemeente Den Haag. Via deze blog vertelt Martin maandelijks wat er speelt in de Haagse stadsnatuur. Ontdek de wondere wereld van het Haagse groen!
Wil je meer blogs van Martin lezen? Kijk dan eens in onze rubriek Op pad met Martin.

Cookie-instellingen