Ik weet het nog goed: net aangekomen op ons vakantieadres in Frankrijk, tilde ik de tassen naar de veranda. De kinderen hadden al een schommel en glijbaan gevonden. Even later hoor ik geschreeuw: mijn zoontje van vijf staat op de glijbaan en slaat wild om zich heen. “Ga weg, stomme muggen!”
Maar het zijn geen muggen. Het zijn wespen. Ik sprint als een Usain Bolt naar hem toe, en ren met hem in mijn armen terug naar het huisje. De schade: vijf steken, vooral in zijn armen. We proberen het gif eruit te zuigen en de gestoken plekken te koelen. Later lees ik dat uitzuigen niet helpt en zelfs de huid kan irriteren. Niet doen dus.
Mijn zoontje is er minder van onder de indruk dan wij. Hij kent het gevaar ook niet. Zou hij allergisch zijn? Wat doen we als hij in shock raakt? Waar is de dichtstbijzijnde dokter? Ik geef hem een pilletje Loratadine die ik vanwege mijn hooikoorts altijd bij me heb. Dat zou iets moeten helpen.
Na een uur - als mijn zoontje het alweer is vergeten - ga ik zoeken waar die wespen vandaan kwamen. Onder de glijbaan zie ik een klein nest van Franse veldwespen, een vredelievende wespensoort. Maar als je het nest verstoord, gaat bij hen de knop om.
Ze blijken niet de enige wespen in de buurt. In de ochtend en avond als we cornflakes en stokbroodjes met Franse kaasjes aan het versmaden zijn, krijgen we vaak bezoek van limonadewespen. Mijn zoontje eet graag croissants met jam. We merken dat de wespen vooral de jam lekker vinden. Die jam eten ze voor hun suikerbehoefte.
Naar het einde van de zomer zijn er in het wespennest weinig larven meer die de wespen eerder voorzagen van een zoete afscheiding. Limonadewespen zijn eigenlijk twee soorten wespen: de gewone en de Duitse wesp. Die laatste heet zo omdat de wetenschappelijke naam Vespula germanica is.
Mijn kinderen vinden het best spannend steeds die wespen om ons heen. Van Eric Mahieu, een echte wespenvriend, krijg ik op X (voorheen Twitter) de tip om een bordje jam voor de wespen te dekken op een plek naast de tafel. De volgende dag dekken we niet alleen de tafel voor onszelf, maar ook voor de wespen. En het werkt! De wespen gaan veel liever naar het bordje met jam. Zo kunnen wij lekker rustig eten.
De wespen die bij ons kwamen eten zijn eigenlijk allemaal vrouwtjes. Die angel is namelijk een vergroeide legboor, die alleen vrouwelijke insecten hebben. Een evolutionair hoogstandje. Met een legboor leggen insecten eitjes, bijvoorbeeld in de grond, of zoals bepaalde sluipwespen in een ander dier!
De limonadewespen zijn algemeen in Nederland en de Franse veldwesp wordt tegenwoordig ook steeds meer rond onze huizen gezien. Wellicht is het niet het ideale huisdier, maar ze zijn erg nuttig voor de natuur. Ze eten bijvoorbeeld muggen, teken en andere insecten en houden daarmee de natuur in balans. Ze beschermen ons dus indirect tegen schadelijke insecten.
Ze staan ook op het menu van andere dieren en maken deel uit van de voedselketen. Ik zag bijvoorbeeld op mijn vakantie in Frankrijk ook een libel die een limonadewesp aan het opeten was. Zolang je wespen met rust laat en ze af en toe van een schaaltje jam voorziet, zijn het prima buren. Heb je echt overlast van een wespennest neem dan eens contact op met de wespenvrienden van de Wespenstichting.
Wellicht is er een diervriendelijke methode om het ongemak weg te nemen. Gif spuiten is in ieder geval wel het laatste dat je zou moeten doen. Daar dood je niet alleen de wespen mee, maar mogelijk nog veel meer andere insecten in je tuin. En die insecten hebben we allemaal hard nodig.
Er zijn nog veel meer soorten wespen waar je nooit last van zult hebben. Op de bijenheuvels die de gemeente in een aantal ecozones heeft aangelegd zag ik deze zomer bijvoorbeeld een urntjeswesp. Deze urntjeswesp kwam voor het leemhoudende zand dat gebruikt is voor de bijenheuvel. Ze maakt er een urntje van voor haar larven. In de urntjes stopt ze ook wat rupsen als voer voor haar larven. Echte pottenbakkertjes dus!
Wil je meer weten over sociale wespen (wespen die bij elkaar leven)? Ga dan op wespencursus in Den Haag! Meld je snel aan, er zijn nog maar een aantal plekken beschikbaar!
Basiscursus wespen Den Haag 8 november 2025