Waar komen die rupsen toch vandaan?

22-05-2019

De Haagse wijk Houtwijk is al een paar dagen in de ban van rupsen. En ook elders in het land komen meldingen binnen van overlastgevende rupsen. Het is duidelijk ‘rupsentijd’. Maar waar komen ze eigenlijk vandaan? En wat kun je eraan doen? Wij vroegen het stadsecoloog Martin en groenbeheerder Fred.

Het voorjaar is al een tijdje bezig en de prille zomer hangt in de lucht. En hoewel de zon nog wel wat meer mag gaan schijnen, zie je buiten de natuur volop ontwaken. En ook de rupsen worden wakker.

“Het is eigenlijk een heel mooi natuurfenomeen, maar soms kunnen rupsen ook voor overlast zorgen"

Stadsecoloog Martin: “In mei en juni zie je vaker bomen of struiken ingepakt in een soort spinnenrag. Dat heeft vast iedereen wel eens gezien. Dit rag geeft aan dat de boom of struik is overgenomen door rupsen. Het rag maken ze om zichzelf te beschermen tegen vogels, hun grootste vijand. Het is eigenlijk een heel mooi natuurfenomeen, maar soms kunnen de rupsen ook voor overlast zorgen.”

“De stippelmotrups is eigenlijk heel onschuldig”

Groenbeheerder Fred vult aan: “In het Haagse Groen kunnen we te maken krijgen met de eikenprocessierups, de bastaardsatijnrups en de stippelmotrups. Bij de eerste twee is direct ingrijpen noodzakelijk omdat de brandhaartjes van deze rupsen voor gezondheidsklachten kunnen zorgen. Iedereen kent wel de nieuwsberichten uit het land over jeuk en de eikenprocessierups. Deze komt bij ons echter maar heel weinig voor. Simpelweg omdat we maar heel weinig eiken in Den Haag hebben, die houden niet van de zoute zeewind. De bastaardsatijdrups zit met name in de duingebieden. De stippelmotrups zien we dus het meest in onze woonomgeving, maar deze is eigenlijk heel onschuldig. Zowel voor de mens als voor de boom of struik die ze uitgezocht hebben. Wij laten de nesten dan ook gewoon zitten en nemen eigenlijk alleen maatregelen als er sprake is van een plaag en mensen er echt last van hebben, zoals nu het geval is in Houtwijk.”

“In het voorjaar is dan de boom dan in no-time ingepakt”

Martin: “Stippelmotrupsen zijn monofaag, dat wil zeggen dat ze maar van een soort plant eten, zo heb je bijvoorbeeld prunustippelmotten, appelstippelmotten en meidoornstippelmotten. Een keer in de zoveel tijd komt het voor dat de motten ergens heel veel eitjes achterlaten en waarvan de minirupsjes massaal de winter overleven. In het voorjaar is dan de boom in no-time ingepakt Dit is ook het geval bij de meidoorn in Houtwijk. De rupsen eten alle bladeren van de boom op en als er geen eten meer voor ze is, gaan ze aan de wandel, op zoek naar een nieuwe meidoorn of iets dat er sterk op lijkt. En dan kan ik me voorstellen dat ze vervelend worden voor de mensen die in de buurt wonen, ze kruipen dan echt overal overheen en onder door. Over een week of twee, zullen ze zich vol genoeg gegeten hebben en gaan ze verpoppen tot een cocon. Daar komen dan kleine motjes uit.”

Een ingepakte boom

“In de praktijk komen plagen eigenlijk nooit twee keer achter elkaar voor”

Betekent dit dan dat ze straks in Houtwijk ook opgescheept zitten met een stippelmottenplaag? Gelukkig niet! Martin: “De motten vliegen uit en gaan ieder hun eigen weg. Veel motjes zullen niet overleven, zij worden opgegeten door vleermuizen of vogels. Ook wil het niet zeggen dat deze meidoorn volgend jaar weer de thuisbasis wordt van een nest stippelmotrupsen. In de praktijk komen plagen eigenlijk nooit twee keer achter elkaar voor en zien we dat het ook telkens andere stippelmotsoorten zijn. In Houtwijk is het nu de meidoornstippelmot, in Rotterdam in 2009 was het de wilgenstippelmot en vaak zien we ook kleine uitbraken van de prunusstippelmot. Bovendien is deze meidoorn nu zo kaal gevreten dat het niet slim is om er weer eitjes op af te zetten. De motjes die het overleven gaan opzoek naar een andere meidoorn verder op. Alleen als heel veel motjes op dezelfde boom hun eitjes afzetten hebben we volgend jaar weer een ingepakte boom.”

“Laat het ons weten als je overlast hebt van rupsen”

Fred: “Als je overlast hebt van stippelmotrupsen, kun je dat altijd aan ons doorgeven. Wij kijken dan welke maatregelen we kunnen nemen om de overlast te verminderen. We kunnen rupsnesten ruimen of andere maatregelen nemen. Zo hebben we voor het geval in Houtwijk een bedrijf in de arm genomen die met een speciale zuiginstallatie de loslopende rupsen weghaalt. De rupsen zijn met erg veel, dus dit wordt een aantal dagen achter elkaar herhaald. We zullen nooit hele bomen weghalen, als de boom verder gezond is en geen risico vormt voor de veiligheid. Als je nesten van eikenprocessierupsen of de bastaardsatijnrups ziet, horen we dit ook heel graag. Deze nesten moeten zo snel mogelijk verwijderd worden vanwege de gezondheidsrisico’s.”

Bastaardsatijnrups​​​​​​
Eikenprocessierups

Meer informatie:
Meer informatie over de stippelmotrupsen vind je op de website van de gemeente Den Haag. Zie je een nest van de eikenprocessierups of de bastaardsatijnrups? Doe dan een melding via het formulier openbare ruimte. Op de website van GGD Haaglanden lees je meer over deze rupsen en de gezondheidsrisisco's.

 

Cookie-instellingen