En niet alleen padden, ook de Bruine Kikkers en Kleine Watersalamanders van Den Haag kunnen dit jaar weer rekenen op de inzet van ruim 200 enthousiaste vrijwilligers. Zij brengen op de drukke punten deze kwetsbare dieren veilig naar de overkant. In geen enkele andere stad in Nederland wordt de vrijwilligersinzet bij de paddentrek op zo’n grote schaal georganiseerd als hier in Den Haag.

"We kunnen ieder jaar weer rekenen op de inzet van vrijwilligers"

De paddentrek in Den Haag wordt gecoördineerd door de paddenwerkgroep van de Dierenbescherming. Ieder jaar voorkomen ze weer dat een groot aantal padden, kikkers en salamanders tijdens hun trek naar het paringswater de dood vinden.Vorig jaar hebben ze een record aantal dieren kunnen helpen; 10.186 padden, 1.059 kikkers en 1.106 salamanders. 

“Bewoners klaagden over een glibberige weg...”

De Haagse werkgroep voor de paddentrek is twintig jaar geleden ontstaan op de Laan van Poot. Daar klaagden bewoners over een glibberige weg. Toen dit allemaal doodgereden padden bleken te zijn, werd duidelijk dat er iets moest gebeuren.Inmiddels heeft de werkgroep ruim 200 vrijwilligers en tien locaties in en rond Den Haag onder haar hoede. Wij spraken met Intake en Coördinatie manager Diana van der Lely van de Dierenbescherming, regio Zuidwest. Zij houdt zich in haar werk met een breed en divers pakket voor dierenwelzijn bezig. In de ‘ paddentijd’ is ze bijna fulltime bezig met het aansturen van de voorbereidingen en het in goede banen leiden van de paddentrek in en om Den Haag.

,,Het is een hele pure vorm van dierenhulp: je redt letterlijk een leven door het dier te helpen met oversteken“

Diana: ,,We kunnen helaas niet alle zieke dieren in het wild beschermen, maar we kunnen ze wel helpen als ze in conflict komen met de stad of de activiteiten van mensen. De padden zijn hier een goed voorbeeld van. Zij volgen hun natuurlijk weg; ze moeten naar het water om te paren. Dat is hun doel. Ze letten daarbij niet op de gevaren van de stad of mensen. Drukke wegen, langs razend verkeer, fietsers of hardlopers kennen ze niet. Dus wij helpen ze een handje. Het is een hele pure vorm van dierenhulp; je redt letterlijk een leven door het dier te helpen met oversteken. En als je dan hoort dat slechts 80% van de padden het eerste levensjaar doorkomt, is het maar goed ook dat we ze een handje helpen.” 

,,Als het ’s nachts boven de vijf graden is, een beetje regent en er bijna geen wind staat, is het echt goed paddenweer”

Ieder jaar van ongeveer half februari tot half april gaan de padden massaal op pad. Ze worden wakker uit hun winterslaap en gaan naar het water waar ze geboren en getogen zijn om zich verder voort te planten. Wanneer de padden precies wakker worden, is afhankelijk van de temperatuur. Het moet ‘s nachts boven de vijf graden zijn en ook het water moet de juiste temperatuur hebben. Als in het water door de stijgende temperatuur algenbloei optreedt, ruiken de padden dat en gaan ze op stap.
Diana: ,,Als het ’s nachts boven de vijf graden is, een beetje regent en er bijna geen wind staat, is het echt goed ‘paddenweer’. Dan komen ze met z’n allen in beweging en staan onze vrijwilligers klaar om ze te helpen. Vanaf medio februari houden we het weer dan ook goed in de gaten. In en om Den Haag hebben we tien locaties waar we padden helpen, iedere locatie heeft een vrijwillige coördinator die checkt of er al iets wakker is.Dit jaar begint het allemaal iets eerder vanwege het zachte weer." 

,,Biologisch gezien weten de padden wanneer ze moeten stoppen”

Wanneer de trek ook begint, hij stopt altijd medio april. Biologisch gezien weten de padden wanneer ze moeten stoppen: ze hebben namelijk sinds het begin van de winterslaap niet meer gegeten." De laatste dagen hebben we bijvoorbeeld al padden gezien die het water weer uit gingen. Zodra het vrouwtje de eitjes heeft gelegd, verlaat ze het water en gaat ze op zoek naar haar zomerverblijf. Bij voorkeur een beschut plekje met veel planten waar ze zich vol kan eten met insecten. Het mannetje blijft langer in het water om te kijken of hij nog een vrouwtje kan ‘scoren’.”

Niet in de put vallen

Naast de vele vrijwilligers die de padden letterlijk helpen oversteken, krijgt de Dierenbescherming ook veel hulp van de gemeente. In de buurt van de tien locaties plaatst de gemeente ieder jaar waarschuwingsborden om mensen te wijzen op de paddentrek. Ook plaatsen ze op deze plekken bepaalde putdeksels zodat de padden tijdens het oversteken niet in de put vallen. Op de locatie Duinweg hebben ze zelfs slagbomen geplaatst. Diana: ,,We zijn erg blij met de hulp en het meedenken van de gemeente. Zo waren ze in 2018 op de locatie Wijndaelerduin bezig met graafwerkzaamheden om natuurlijke oevers te creëren. Op zich heel mooi, maar de werkzaamheden vonden net in de periode van de paddentrek plaats. Daar waren we eerst niet blij mee, maar we hebben alle medewerking gekregen. Langs het Wijndaelerduin werd een scherm geplaatst en wij hebben langs dit scherm emmers ingegraven om de padden op te vangen. Laat in de avond en voor zonsopgang werden de emmers dan geleegd door de vrijwilligers. Zo hebben we toch weer veel padden kunnen helpen” 

“Je ziet direct resultaat van je hulp”

De groep vrijwilligers bestaat uit een vaste kern van mensen die dit al jaren doen. Daarnaast komen er ieder jaar weer nieuwe mensen bij. Of omdat ze een oproep hebben gezien of omdat ze er via via over hebben gehoord. ,,Voor de nieuwe vrijwilligers organiseren we altijd een informatieavond om meer achtergrondinformatie te geven over de padden. We kunnen altijd rekenen op onze ‘huisbioloog’ Lex Kreffer. Naast zijn eigen werk staat hij ons al jaren vrijwillig bij met raad en daad. Mede dankzij hem gaan onze vrijwilligers goed voorbereid aan de slag.”
Er zijn mensen die een aantal jaar blijven, maar er zijn ook altijd mensen die afhaken. Diana:,,Je staat ook wel eens voor niks buiten. De padden doen toch wat ze zelf willen.” 
Maar over het algemeen zijn de meeste vrijwilligers erg enthousiast. ,,De resultaten van je hulp zijn dan ook direct heel zichtbaar en concreet. Vooral kinderen vinden het erg leuk en maken er graag een wedstrijdje van. Natuurlijk staat veiligheid wel voorop; kinderen onder de 16 jaar mogen niet zonder begeleiding meedoen en iedereen moet een veiligheidshesje dragen.”

Mee doen?

Ook als je de padden niet letterlijk helpt met oversteken, kun je ze toch een handje helpen. Diana: ,,Als je op je favoriete fiets- of hardlooproute de waarschuwingsborden van de paddentrek ziet, kun je na zonsondergang beter een andere route nemen. Anders loop je de kans dat je per ongeluk een pad plet. En als je een verdwaalde pad in je tuin ziet, moet je deze gewoon laten zitten. Padden doen wat ze willen en dat moet je ze vooral ook laten doen.” Wil je meehelpen de padden veilig over te zetten, meld je dan aan via de website van de Dierenbescherming. Alle hulp is welkom.

Meer weten?
Meer informatie over de paddentrek vind je op de website van de Dierenbescherming. 

Wist je dat:

• Bijna 70% van de padden altijd terugkeert naar hun geboortewater
• Vrouwtjes groter zijn dan mannetjes. Vaak springen mannetjes tijdens de trek al op het vrouwtje. Omdat ze groter is kan ze het mannetje, of soms meerdere tegelijk, makkelijk naar het water dragen
• Een pad wel 30 jaar kan worden
• Het een goed teken is als je een pad in je tuin hebt: je tuin heeft dan een gezonde leefomgeving, padden zijn namelijk heel gevoelig voor giftige stoffen, zodra er giftige omstandigheden zijn (bijvoorbeeld onkruid-en mosverdelgers), zijn ze weg.

Dotterbloemlaan 
Laan van Poot 
Wijndaelerduin 
Kwekerijweg 
Duinweg 
Park Leeuwenbergh 
Pompstationweg
Appelgaarde (Voorburg)
Tochtpad (Zoetermeer)
Zegwaartseweg (Zoetermeer)

Wil je meer lezen over dieren in onze stad? Lees dan ook eens de blogs van onze stadsecoloog of andere items in de rubriek Het Groen in...

Tekst: Didi Cobussen