Jan Petit is 74 jaar en woont sinds begin jaren ’90 bij het Doornduin. “In het begin was het Doornduin voor mij ‘gewoon een duintje’. Maar tot mijn stomme verbazing bleek het echt heel bijzonder te zijn. Zowel wat betreft natuur als geschiedenis.”

Bunker en Mesdag
“Het was een tip van Niek van der Worff, een bioloog, die ik op het Doornduin tegenkwam. Niek wees mij op de aanwezigheid van vleermuizen, wat ingebracht kan worden als een argument tegen bouwplannen. Onder het Doornduin ligt namelijk een Duitse hospitaalbunker uit 1942. Via  een ondergrondse gang is deze verbonden met een bunkerpost op het toenmalige Lindoduin. De hospitaalbunker is nog helemaal in tact, maar niet opengesteld voor het publiek; de ingang ligt  4 meter onder de grond. Het plan van het Bunkermuseum om zich in de hospitaalbunker te vestigen hebben we met grote steun van omwonenden weten te voorkomen. Zo’n museum zou -naast de aantasting van de natuurwaarden- ook voor veel geluidsoverlast en parkeerdruk in de omringende straten zorgen. 
Daarbij is het bijzonder te noemen dat destijds op de top van het duin het buitenatelier van Mesdag stond. Dit atelier is in de hongerwinter van 1944 helaas in de kachel van de Duitsers - die in het Sperrgebiet woonden - geëindigd.”

lees verder onder de foto

Het Mesdag atelier

Niet zomaar een duintje
“Om te achterhalen wat de natuurwaarde van het duin was, heb ik Professor Udo de Haes van het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit Leiden benaderd", vertelt Jan verder. "In opdracht van een aantal omwonenden van het Doornduin heeft hij met inzet van Dr.Wil Tamis het duin uitgebreid onderzocht met een mooi rapport tot resultaat. Dit konden we goed gebruiken in onze actie tegen de hoogbouw-plannen. Het duin bleek echt vrij exceptioneel te zijn, het zat vol bijzondere flora en fauna. Zo heeft het Doornduin vroedmeesterpadden, vossen, broedvogels, bijzondere slakken, maar liefst 180 verschillende plantensoorten en een groot scala aan inheemse en uitheemse bomen en struiken. Daarnaast heeft een insectoloog uit de buurt 7 soorten insecten ontdekt die niet eerder in Nederland waren aangetoond. Niet zomaar een duintje dus.”

Vergeten groen
Ook bewoner Frits Mol (71) was zich niet bewust van de bijzondere waarde van het duin. Voor hem was het een vergeten stukje groen, zoals je dat wel vaker ziet in een grote stad. “Jan en ik kwamen elkaar tegen bij het Wijkoverleg Statenkwartier,, waar we met de bouwplannen werden geconfronteerd. Inmiddels waren we er achter dat het Doornduin dus niet zomaar een stukje vergeten groen was. Maar tegelijkertijd zagen we het duinpark ook steeds meer verloederen. Er was veel hangjeugd die veel rotzooi maakte, het lag vol hondenpoep en er was een wildgroei aan klimop.”

Grijpstok en hond
“Jan maakte het duin en de omgeving regelmatig schoon. Hij moest na een gebroken kuitbeen eind 2010 weer leren lopen en vond dan veel zwerfvuil; van zijn dochter kreeg hij een grijpstok. Ik liet elke avond de hond uit en zo kwamen we elkaar vaak tegen, aldus Frits.”Al pratende kwamen we op het idee om zelf initiatief te nemen. Ik heb jaren bij de gemeente gewerkt, dus ik wist dat de gemeente dan ook wel wat zou willen doen. Samen kwamen we in actie om de verloedering tegen te gaan en de duin in zijn waarde te herstellen.”

Opruimen
Beide heren wonen aan een andere kant van het Doornduin. Jan heeft zijn netwerk in de Van Dorpstraat, Frits in de Doornstaat. “Zo hebben we omwonenden opgetrommeld voor een eerste opruimdag, op een zaterdagochtend in 2014. In totaal kwamen ongeveer 30 mensen op onze oproep af. Samen met de Plantsoenendienst begonnen we bij de opgang tot het duin in de Doornstraat; daar heeft de eigenaar een schuur waar we onder het genot van een kop koffie en limonade voor de kinderen een toelichting kregen over wat we moesten doen. Al het benodigde materiaal werd door de gemeente beschikbaar gesteld. Die eerste keer was het echt ruimen. We begonnen met het  weghalen van rotzooi die verstopt lag tussen de struiken; van lege flesjes en etensresten tot gestolen kentekenplaten, brommeronderdelen en inbrekersgereedschap. Daarna konden we bomen vrij maken van klimop en gecontroleerd snoeiwerk verrichten.”

Lees verder onder de foto


Groepsfoto eerste opruimdag

Jaarlijkse onderhoudsbeurt
“Inmiddels doen we dit nu al zo’n 5 jaar. Ieder jaar trommelen we buurtbewoners op voor een opruimactie en een grote onderhoudsbeurt. Altijd in februari, vlak voordat het broedseizoen begint, dan kan nog gesnoeid worden en kunnen we dingen planten. Ook leggen we ieder jaar takken op ontstane looppaadjes, zodat het geen echte paden worden en de natuur zich kan herstellen; we laten de natuur weer op z’n beloop. Er komen altijd veel mensen helpen: jong en oud, weer of geen weer.”

Volgende stap
De volgende stap is om mensen bewust te maken dat het om een bijzonder stuk duin gaat, dat het een uniek gebied is en dat je daar dus met respect mee om moet gaan. Frits: “De gemeente wil borden plaatsen bij de drie ingangen van het Doornduin met daarop wat ‘huisregels’ om mensen te wijzen op de natuurwaarden en het zorgvuldig gebruik van het duin. We moeten nog even goed naar de tekst kijken. Waar we ook nog aan willen werken de komende tijd, is om te kijken hoe we mensen uit de naastgelegen buurten meer bij het onderhoud van het duin kunnen betrekken. Je kunt als bewoner altijd wel wat doen, al is het maar dat je je kinderen erop wijst dat ze het duin schoon en heel houden.”

Mooi groen
Wat jaren geleden begon als een strijd tegen de bouwplannen is nu dus uitgegroeid tot een jaarlijkse actie om het Doornduin in ere te houden. Niet ‘zomaar een duin’ of ‘een stukje vergeten groen’, maar een verborgen groene parel in het Haagse Statenkwartier. En de bouwplannen? Jan: “Het begon in 2006, een stuk of drie eigenaren en vier bouwplannen verder kwam er uiteindelijk het appartementen-complex uit dat nu bijna klaar is. Helaas heeft de bouw toch nadelige invloed op de natuurwaarde gehad en is er wel iets van het duin afgesnoept. Maar… we hebben heel erg ons best gedaan om de impact beperkt te houden. En we zijn blij dat we nu weten wat we voor een mooi groen voor de deur hebben.“

Meer weten?
Wil je meer weten over het Doornduin? Hier kun je het rapport lezen van de biologen. Zelf een kijkje nemen kan natuurlijk ook, je komt er via de Van Dorpstraat, de Doornstraat of de Johan van Oldenbarneveltlaan.

Foto's: Coby Hagebeek (Bergsma Lifestyle Blog) en archief Jan Petit