In de lindebomen zitten veel bladluizen en de ‘luizenpoep’ kan veel overlast veroorzaken. Bankjes, auto’s en fietsen komen ‘onder de plak’ te zitten. Gelukkig is er een natuurvriendelijke oplossing: larven van lieveheersbeestjes. Die zijn namelijk gek op bladluizen. Op dit moment worden daarom zakjes met de Exochomus-larven in de bomen gehangen. Onze boomverzorger Rosko Webley vertelt je graag meer over zijn werk. 

“Ik hou heel erg van mijn werk” 

Rosko Webley is boomverzorger bij het Groencentrum. Hij komt oorspronkelijk uit Schotland. Rosko: “Daar was ik ‘industrieel klimmer’. Ik klom onder andere in windturbines voor onderhoud en reparaties. Later ben ik naar Nederland gekomen. Ik wilde een ander pad volgen. En dat moest iets met natuur en bomen zijn. Ik ging Bos- en natuurbeheer met als specialisatie ‘European Treeworker’ studeren.” Na zijn studie trad hij in dienst bij het Groencentrum. Werken met bomen is zijn grote passie en hij vindt het heerlijk om buiten in de natuur te werken. “Ik hou echt heel erg van mijn werk en kan niet wachten tot het weer maandag is. Als ik boven in die boom zit, zie je de wereld heel anders. Ik kan van tak tot tak vliegen en tussen het gebladerte is het een soort zuurstoffabriek”, vertelt Rosko enthousiast. Van hoogtevrees heeft hij geen last, al is een bepaalde dosis hoogtevrees heel gezond, vindt hij. “Dat zorgt ervoor dat je geen onverantwoorde risico’s neemt.”

“Ik doe mijn werk met een warm hart, maar ook met een koel hoofd”  

Samen met tien andere collega’s is hij verantwoordelijk voor het onderhoud en de zorg voor bomen in Den Haag. “Ons werk bestaat vooral uit snoeien, het bestrijden van plagen of zieke bomen verzorgen, bijvoorbeeld 8.000 iepen die we jaarlijks injecteren.” 
Rosko en zijn collega’s weten alles over bomen en vinden het soms wel lastig dat mensen zonder alle kennis van zaken over hun werk oordelen. “Mensen worden soms heel emotioneel over bomen en dat is mooi. Ik ben ook 24/7 verliefd op bomen. Maar soms moet je ook handelen, bij ziekte of onveiligheid. Ik doe mijn werk met een warm hart, maar ook met een koel hoofd.”

“Het is echt oorlog boven in zo’n boom” 

Waarom bladluis bestrijden met lieveheersbeestjes? “Dat heeft te maken met de relatie tussen de verschillende insecten die in de bomen leven”, legt Rosko uit. Denk aan mieren, lieveheersbeestjes en bladluizen die, in een strijd om te overleven, elkaar in een natuurlijk balans houden. In lindebomen zit veel bladluis. Mieren zijn gek op de suikers die de bladluis uitscheidt, en daar zitten lindebladeren vol mee. De lieveheersbeestjes zijn op hun beurt weer gek op bladluizen. Mieren en lieveheersbeestjes zijn dus natuurlijke vijanden van elkaar. “Kortom, het is echt oorlog boven in zo’n boom”, vertelt hij lachend. “Mensen vinden lieveheersbeestjes schattig, maar het zijn moordenaars onder de insecten.” 

Onder de plak

Omdat de luizen die kleverige suikers uitpoepen (honingdauw) ontstaat er overlast. Straatmeubilair als bankjes en tafels, auto’s en fietsen komen ‘onder de plak’ te zitten. “En dan gaan zich op die honingdauw ook nog schimmels vormen en dat zorgt weer voor zwarte plekken, dat heet roetdauw”, licht Rosko toe. “Ondernemers en inwoners worden daar vanzelfsprekend niet vrolijk van.”
Elk voorjaar tellen Rosko en zijn collega’s de insecten, in met name lindebomen waarin veel bladluizen leven. Op basis van die telling rekent een ecoloog uit hoeveel larven nodig zijn voor het verminderen van overlast. Deze larven worden op natuurlijke wijze gekweekt bij een speciaal bedrijf in Wageningen. De larven worden gekoeld bewaard en vervolgens met zakjes op circa 6 meter hoogte vastgemaakt in de boom. “Meestal doen we dat met een hoogwerker. Dat is efficiënter dan steeds omhoog te moeten klimmen, al is dat natuurlijk wel veel leuker”, knipoogt Rosko. “Ons werk trekt altijd veel bekijks, mensen vragen honderduit. Die vragen probeer ik altijd goed te beantwoorden, al is daar natuurlijk niet altijd tijd voor.” 

“Een boom vol bladluis is als het ware een toprestaurant voor lieveheersbeestje” 

Na het plaatsen van de zakjes met larven moet de natuur haar werk doen. De larven vreten zich vol met luizen. “De timing is echter essentieel”, waarschuwt hij. “Er moet veel bladluis zitten zodat lieveheersbeestjes zich goed vol kunnen eten, want anders sterven ze van de honger. Daarom doen we in de herfst altijd nog een check of de natuur haar werk wel goed heeft gedaan.” Een larf kan wel 50 tot 100 luizen per dag eten. In een zakje zitten 250 larven. Per zakje worden dus tussen de 10 en 20.000 luizen per dag opgepeuzeld! Rosko en zijn collega’s hangen 65 zakjes op het Lange Voorhout, dus het aantal luizen vermindert echt met tienduizenden tegelijk. Het duurt 20 dagen voordat de larven ontpoppen tot een volwassen lieveheersbeestje. Ook deze volwassen dieren zijn dol op bladluis. “Een boom vol bladluis is als het ware een toprestaurant voor (de larven van) een lieveheersbeestje.”  

Kostbare methode

De bestrijding van overlast van bladluizen wordt op verschillende locaties in Den Haag toegepast. Behalve op het Lange Voorhout, bijvoorbeeld ook op Plein 1813, in het centrum en in enkele woonwijken waar heel veel overlast is. Dit project is een proef waarin boomdeskundigen, ecologen en een gespecialiseerd bedrijf goed samenwerken. “Daarnaast is de methode kostbaar, gemiddeld 30 euro per boom, dus het kan niet zo maar overal toegepast worden’, aldus Rosko.

Meer weten?
Het Groenbedrijf Den Haag onderhoudt en verzorgt al het groen in de stad. Lees hier meer over hun werk.
Zie je een boom die is aangetast of beschadigd? Meld dit dan via het Formulier Melding openbare ruimte of via telefoonnummer 14 070. Met een melding help je de gemeente en de bomen. Want snel optreden zorgt er vaak voor dat een boomziekte zich niet verder verspreidt of dat er onveilige situaties ontstaan.

Lees ook:

• Games of Thrones aan het Lange Voorhout
• Griepprik voor 8.200 Haagse iepen
• Waar komen de Haagse bloembakken vandaan?
• Waar komen die rupsen toch vandaan?

Credits
TEKST: Jan Jens
BEELD: Jurriaan Brobbel